« پ »

پ:

پا:

1 ـ يكى از دو عضو مسح است در وضوء: (و امسحوا برؤسكم و ارجلكم الى الكعبين); در وضوء سرها و پاهايتان را تا مچ پا مسح كنيد . (مائده:6)

3 ـ پاى چپ دزد در مرحله دوم دزدى قطع شود . حدّ آن از مفصل است، آنچنان كه پاشنه باقى بماند.

5 ـ ديه قطع پا: هر دو پا ديه كامل يعنى هزار دينار، يك پا نصف ديه. خواه از پيوند گام بريده شود يا از زانو يا از ران. (تكملة المنهاج)

پائيدن:

پائيز:

پائين:

پائين تر از خود را نگريستن:

از ابوذر غفارى روايت شده كه گفت: رسول خدا (ص) مرا به هفت چيز وصيت نمود: نخست آن كه به پائين تر از خود بنگرم و به كسانى كه در شئون زندگى دنيوى بالاتر از منند ننگرم... (بحار:69/388)

پابرهنگى:

پابرهنه:

پاپوش:

پاچه:

در حديث ديگر آمده كه فرمود: «اگر دعوت شوم به سفره پاچه اى اجابت مى كنم» (بحار: 48 /14). در حديث ديگر، ذيل حديث نخست آمده كه اين كار (پذيرفتن هديه اى چون پاچه حيوان) بخشى از برنامه دين است. (بحار:16/373)

پاداش:

(من كان يريد ثواب الدنيا فعند الله ثواب الدنيا والآخرة) ; هر كه پاداش دنيوى را (چون غنايم و منافع ديگر) بر عمل خويش خواستار بود ، بداند كه پاداش دنيا و آخرت به دست خداست . (نساء:134)

از حضرت رسول (ص) روايت است كه فرمود: «هر رنجى كه به شما دست دهد در قبال آن شما را پاداشى بود و براى اهل الله آن پاداش ذخيره آخرتشان خواهد بود .

يعقوب بن شعيب گويد: از امام صادق(ع) شنيدم فرمود: «هيچكس را در برابر عملى بر خدا پاداشى نبود جز براى مؤمنان». (بحار: 67/64)

و فرمود: «دو چيز است كه پاداششان به سنجش نيايد: گذشت و عدالت».

«پاداش عمل بر حسب رنج و زحمتى است كه در آن به كار رفته باشد».

«پاداش اخروى ، سختيهاى دنيا را از ياد مى برد».

«پاداش صبر ، بالاترين پاداش است».

پاداش نيكى:

امام صادق (ع) فرمود: «آيه (هل جزاء الاحسان الاّ الاحسان) درباره كافر و مسلمان، نيك و بد ، جارى است، كسى كه احسانى به وى شد ، بايستى آن را تلافى كند، و پاداش او تنها اين نيست كه به اندازه كار او به وى احسان نمايد بلكه اين قدردانى را نيز بايد داشته باشد كه طرف ، به وى آغاز به احسان نموده است».

در تاريخ آمده كه هيئتى از سوى نجاشى (پادشاه حبشه كه قبل از هجرت به ياران پيغمبر پناه داده بود) بر حضرت رسول (ص) در مدينه وارد شدند، خود حضرت شخصاً از آنها پذيرائى نمود، عرض شد: يا رسول الله! اجازه بفرمائيد ما پذيرائى ايشان را تصدّى كنيم، فرمود: «آنها اينچنين از اصحاب من پذيرائى كردند». (ايجاب مى كند كه ما نيز احسان آنها را تلافى كنيم).

از اسكندر ذو القرنين پرسيدند: بيشترين شادمانى تو از اين قلمرو گسترده و كشور پهناور در چيست؟ گفت: در اين كه مى توانم نيكيهاى كسانى كه روزگارى درباره من شده است به بهترين وجه جبران نمايم. (ربيع الابرار:1/601 و 605)

پادراز كردن:

از امام صادق (ع) روايت شده كه فرمود : «هيچگاه پيغمبر (ص) پاى خود را در حضور ياران دراز نمى كرد». (بحار:16/257)

پادرد:

در حديث ديگر آمده كه جهت درد ساق و كوفتگى آن اين آيه بر آن نويسد: (ولقد خلقنا السماوات والأرض وما بينهما فى ستّة ايام وما مسّنا من لغوب) . (بحار: 95/69 ـ 71)

پادزهر:

در حديث ديگر، نمك ، پادزهر سم كژدم بخصوص معرفى شده است. (بحار:84/302)

پادشاه:

قرآن كريم: «و هنگامى كه موسى به قوم خود (بنى اسرائيل) گفت: اى خويشانم، نعمتهاى خداى را به ياد آريد، آنگاه كه در ميان شما پيامبران قرار داد وشما را پادشاهى داد و به شما آنچه را كه به هيچكس از جهانيان نداده بود عطا كرد» (مائده:20) . «هيچ انديشيده اى (اى محمد) در حالات و ماجراى آن گروه از بنى اسرائيل كه پس از درگذشت موسى به پيامبر زمان خويش گفتند: پادشاهى براى ما معيّن كن كه به سركردگى وى در راه خدا جهاد كنيم. پيغمبر به آنها گفت: اگر جهاد فرض گرديد ـ و پادشاه معين شد ـ مبادا نافرمانى نموده از فرمان سرپيچى كنيد. پاسخ دادند: چگونه ما از جنگ سربتابيم در حالى كه دشمنان ما، ما را از خانه و خانواده و فرزندان بيرون رانده اند؟! اما چون حكم جهاد بر آنها مقرر گشت جز اندكى ، همه روى از جهاد بگردانيدند و خداوند به كردار ستمگران آگاه است...» . (بقره:245 ـ 251)

در حديث آمده كه پس از نوح (ع) سه تن از پيامبران پادشاه بودند: داود و سليمان و يوسف.

پادشاهى:

پار:

پارتى:

پارتى بازى:

به «قاطعيت» نيز رجوع شود.

پارچه:

پارچه فروشى:

پارس:

پارسا:

اميرالمؤمنين (ع) فرمود: «پارسائى كه پارسائيش نه بر اساس دانش بود به خر آسيا مى ماند كه همى به دور خود بچرخد و به مقصدى نرسد، و دو ركعت نماز دانشمند به از هفتاد ركعت پارساى نادان است; زيرا اگر دانشمند با فتنه فريبنده اى مواجه گردد به بركت دانشش خويشتن را نجات دهد ولى چنان فتنه اى پارسا را درهم بكوبد و او را از راه به در برد».

اميرالمؤمنين (ع) فرمود: «بسا پارسا كه دين نداشته باشد (و اسير خودبينى باشد)». (غرر)

پاره:

پاس:

پاسبان:

پاسُخ:

پاسخ مناسب:

روزى منصور خليفه عباسى به يكى از مردان بنى هاشم كه در حضورش نشسته بود گفت: پدرت كى وفات نمود، و به چه علتى درگذشت؟ وى گفت: پدرم ـ رحمة الله عليه ـ در فلان روز، و خداوند رحمتش كناد به فلان بيمارى دار دنيا را وداع گفت. ربيع
حاجب از روى چاپلوسى نسبت به خليفه گفت: چه قدر در حضور خليفه براى پدرت طلب رحمت و مغفرت مى كنى؟! هاشمى پاسخ داد: تو حق دارى چنين بگوئى، من تو را سرزنش نمى كنم، چه تو لذت پدر دارى را نچشيده اى. (ربيع الابرار: 3/528)

پاسدار:

پاشنَه:

پاى دزد چون ببرند (پس از تكرار دزدى و بريده شدن دست) پاشنه را به جاى گذارند كه بتواند راه برود . (وسائل:28/254)

پاك:

پاكدامن:

پاكى:

قرآن كريم: «بلكه خداوند مى خواهد شما را پاكيزه سازد» (مائده:6). «جامه هاى خويش را پاكيزه دار» (مدثر:4). «مسجدى كه بر اساس خداترسى شالوده گذارى شده ، شايسته تر كه در آن به عبادت قيام كنى، چه در آن مسجد ، مردانى مى باشند كه مى خواهند خويشتن را پاك و پاكيزه سازند و خداوند ، پاكان را دوست مى دارد». (توبه:108)

اميرالمؤمنين (ع): «توبه دلها را پاكيزه و گناهان را مى زدايد و روان را از آنها شستشو مى دهد». (مستدرك: 12/129)

پالان:

پالودن:

پانصد:

«پشت كوه قاف هفت دريا است كه طول هر يك پانصد سال راه است» (بحار: 57/348) . «درازى قلم (در مقابل لوح) پانصد سال است». (بحار: 57/369)

پاى:

پاياپاى:

پايان:

عيسى بن مريم (ع) فرمود: «همگان حَجَر اساسى ساختمان را سنگ اول مى دانند، اما من آخرين سنگ را كه بنا را بدان تمام مى كنند ، سنگ پايه مى شناسم». (بحار: 71/364)

پايان بينى:

پاى بندى:

پايدار:

پايدارى:

و هنگامى كه سپاه اندك طالوت با لشكر انبوه جالوت روبرو شدند گفتند: (ربنا افرغ علينا صبرا و ثبّت اقدامنا و انصرنا على القوم الكافرين) ; خداوندا ! به ما صبر بسيار عطا كن و پايدار و استوارمان فرما و بر كافران پيروزمان گردان . (بقره:250)

پايگاه:

پايمال:

پايمرد:

پاينده:

پايه:

امام موسى بن جعفر (ع): «آنكس كه خردمندانه ديندارى كرده باشد، در دنيا و آخرت برترين پايه را حائز است» . (بحار:1/136)

امام صادق (ع): «پايه هاى كفر سه است: حرص و تكبر و حسد». (بحار: 72/104)