استصباح:

استصحاب:

حيوانى كه ديروز در آبشخور معينى آب خورده، امروز نيز در وقت معهود جهت نوشيدن آب به همان جا مىرود، و احتمال فرو ريختن چاه يا خشكيدن آب آن را به چيزى نمىگيرد.

به «اصول عمليه» نيز رجوع شود.

اِستِصراخ:

استصعاب:

استصلاح:

اِستِصواب:

اِستِضائَة:

اِستِضافة:

اِستِضحاك:

استضعاف:

اِستطابة:

اِستِطار:

اِستِطارَة:

استطاعت:

رسول الله (ص): «من رأى منكرا فلينكره بيده ان استطاع، فان لم يستطع فبلسانه، فان لم يستطع فبقلبه، فحسبه ان يعلم الله من قلبه انه لذلك كاره»: هر كسى كه عمل خلاف شرعى را ببيند بايستى اگر بتواند با دست و قدرت خود با آن مبارزه كند، و اگر نتواند با زبانش، و اگر آن هم نتواند با قلبش آن را محكوم و مردود گيرد، و اين كه خداوند بداند وى با اين كار مخالف است در اين صورت او را بس است (بحار:100/85). و قال(ص): «يا معشر الشباب، من استطاع منكم الباه فليتزوّج، و من لم يستطعها فليدمن الصوم، فانه له وجاء»: اى گروه جوانان! هر كدام از شما كه بتواند ازدواج كند، بدين امر اقدام نمايد، و اگر توان ازدواجرا ندارد مدام روزه بگيرد كه اين كار از شدّت شهوتش مىكاهد. (بحار:103/220)

اِستطالَة:

استطراد:

استطراف:

اِستِطراق:

استطعام:

استطلاع:

استظلال:

استظهار:

اين اصطلاح فقهى است كه در مورد حيض بكار برند: اگر خون حيض از ايام عادت بگذرد بر او است كه پيش از رسيدن به روز دهم (از اول حيض) يك يا دو يا سه روز (به اختلاف اقوال و روايات) همچنان به ترك عبادت خود ادامه دهد تا معلوم گردد كه خون از ده روز مىگذرد تا ايام پس از عادت را استحاضه قرار دهد يا نمىگذرد تا همه ايام عادت و پس از آن را حيض محسوب دارد. (كتب فقهيه)

اِستعادَة:

اِستعاذَة:

و از امام باقر (ع) حديث شده كه فرمود: چون «بسم الله الرحمن الرحيم» گفتى تو را از نگفتن اعوذ بالله من الشيطان الرجيم باكى نباشد.

اِستعارَة:

استعاره بالكناية: اطلاق لفظ المشبّه و ارادة معناه المجازى و هو لازم المشبه به.

استعانت:

توضيح اينكه: استعانت، گاه در مورد حوائجى تحقق مىيابد كه از مخلوقين به هيچوجه برآورده نمىشود و منحصراً بايستى در مورد آنها از خداوند استعانت نمود، مانند شفاى بيمار از طرق غيبيه، و قرار دادن شفا در دارو، و عزت و عافيت و توفيق و از اين قبيل امور. و گاه در مورد امورى است كه وسيله و ابزار آن را خداوند در اختيار بندگان قرار داده است، مانند كارهائى كه بوسيله دست و ديگر اعضاء بدن انجام مىگيرد، يا امورى كه بوسيله فرد ديگرى، مانند پزشك و ميكانيك و راننده و نجار و حدّاد برآورده مىشود، كه خداوند مىفرمايد: (تعاونوا على البرّ و التقوى) و اين نوع استعانت با حصر استعانت در خداوند منافات ندارد، چه در حقيقت اين نيز ـ بواسطه ـ استعانت بخداوند است.

اميرالمؤمنين (ع): «اكثر الاستعانة بالله يكفك ما اهمك و يعنك على ما ينزل بك ان شاء الله»: فراوان از خداوند يارى بخواه، كه اگر بخواهد تو را از هر مددكارى كفايت كند و در حوادث روزگار، بازويت را بگيرد . (بحار:33/593)

استعباد:

اِستِعبار:

استعتاب:

اميرالمؤمنين (ع) در مسير خود به بصره بدين مضمون نامهاى به اهالى كوفه نوشت: «اما بعد، فانى خرجت من حيّى هذا اما ظالما و امّا مظلوما، و اما باغيا و اما مبغيا عليه، و انّى اذكر الله من بلغه كتابى هذا لما نفر الىّ، فان كنت محسنا اعاننى، و ان كنت مسيئاً استعتبنى» من از سرزمين خودم بدين ناحيت عزيمت كردهام، كار من از دو حال بيرون نيست: يا ستمكارم يا مظلوم، يا متجاوزم يا به من تجاوز شده، لذا من به تمام كسانى كه نامهام به آنها مىرسد به خاطر خدا تأكيد مىكنم فوراً بسوى من حركت كند، تا اگر نيكوكارم ياريم دهد، و اگر بدكارم مرا به صلاح و صلح و درستى بخواند. (نهج : نامه 57)

استعجاب:

استعجال:

استعداء:

استعداد:

استعذاب:

اِستِعراب:

اِستِعراض:

اِستِعزاز:

اِستِعسار:

استعصاء:

استعصام:

استعطاء:

استعطاف:

اِستِعظام:

استعفاء:

اِستِعفاف:

استعلاء:

(و قد افلح اليوم من استعلى) ; طرفداران فرعون ـ هنگام آماده شدن صحنه مبارزه ساحران با موسى ـ گفتند: امروز كسى رستگار است كه در اين معركه پيروز آيد. (طه:64)

استعمار:

استعمال:

استغاثة:

«حكم شرعى استغاثه»

البته نبايستى استغاثه در اين مورد توام با كرنش و حالت ذلت و خضوع باشد، چه اين حالت خاص بنده است در برابر خداوند.

3 ـ وجوب، آنجا كه ترك استغاثه تلف جانى يا مال محترم مسلمانى را در پى داشته باشد.

«استغاثهبهپيامبرانواولياءخداوند»

«صورت اول»

شيعه عموما و از دانشمندان عامه ; مالك، و سبكى، و كرمانى، نووى، و قسطلانى، و سمهودى، و ابن الحاج، و ابن الجزرى قائل بجواز آن مىباشند، خواه استغاثه در حال حيات آن نبى و ولى صورت گيرد يا پس از ممات وى. دليل آنها بر اين مدّعى:

پيدا است كه خداوند اين امتياز را بلحاظ تعظيم و تكريم پيغمبرش به وى عطا نموده است، و عظمت و شموخ منزلت رسول به مرگ او منقطع نمىگردد.

3 ـ داستان آن نابينا كه جهت بينا شدنش به پيغمبر (ص) متوسل گشت، راوى حديث عثمان بن حنيف است، «ان رجلا ضرير البصر اتى النبى (ص) فقال: ادع الله ان يعافينى، قال: ان شئت دعوت، و ان شئت صبرت فهو خير لك، قال: فادعه، قال: فامره ان يتوضأ فيحسن وضوئه، و يدعو بهذا الدعاء: اللهم انى اسألك و اتوجه اليك بنبيك محمد نبى الرحمة...». (فيض القدير:2/134 چاپ مكتبه تجارية)

قول سوم: حرمت اين نوع استغاثه است، قائل اين قول، ابن تيميه و پيروان او مىباشند، دليل آنها اين آيه مباركه است: (و من اضل ممن يدعو من دون الله من لا يستجيب له الى يوم القيامة و هم عن دعائهم غافلون)(احقاف:5) و آياتى بدين مضمون. پاسخ آنها ذيل «صورت چهارم» بيان مىشود.

«صورت دوم»

اين نوع استغاثه نيز خالى از اشكال و مورد تاييد همگان است.

«صورت سوم»

«صورت چهارم»

آن دسته از علماء شيعه كه قائل بجواز اين نحو توسل مىباشند مبناى سخنشان اعتقاد آنها به ولايت تكوينيه است درباره بعضى از انبياء و اوصياء آنها. آنها مىگويند: همچنان كه خداوند تأثيراتى را در اشياء فاقد روح و اراده قرار داده است، مانند تأثير رفع عطش در آب و شفا در دارو و رفع گرسنگى در نان، چه اشكالى دارد كه شمارى از بندگان خاص خود را نيروى تأثير در امورى بخشيده باشد و آن تأثير را منوط به اراده آنها كرده باشد، و بحقيقت، اراده آنها را در طول اراده خويش قرار داده نه در عرض آن كه مستلزم شرك گردد.