يحمون بالبيض والسمر اللدان بهسود الغدائر حمر الحلى والحلل.
فسربنا فى ذمام الليل معتسفاًفنفحة الطيب تهدينا الى الحلل.
فالحب حيث العدا والاسد رابضةحول الكناس لها غاب من الاصل.
نؤم ناشتة بالجزع قد سقيتنصالها بمياه الغنج والكحل.
قد زاد طيب احاديث الكرام بهاما بالكرايم من جبن ومن بخل.
تبيت نار الهوى منهن فى كبدحراً ونار القرى منهم على القلل.
يقتلن انضاء حب لا حراك بهوينحرون كرام الخيل والابل.
يشقى لديغ العوالى فى بيوتهمبنهلة من غدير الخمر والعسل.
لعلّ المامة بالجزع ثانيةيدب منها نسيم البرء فى عللى.
لا اكره الطعنة النجلاء قد شفعتبرشقة من نبال الاعين النجل.
ولا اهاب الصفاح البيض تسعدنىباللمح من خلل الاستار والكلل.
ولا اخل بغزلان تغازلنىولو دهتنى اسود الغيل بالغيل.
حُب السلامة يثنى هم صاحبهعن المعالى ويغرى المرء بالكسل.
فان جنحت اليه فاتخذ نفقاًفى الارض او سُلماء فى الجو فاعتزل.
ودع غمار العلا للمقدمين علىركوبها واقتنع منهن بالبلل.
رضا الذليل بخفض العيش مسكنةٌوالعز تحت رسيم الانيق الذلل.
فادرأبها فى نحور البيد جافلةمعارضات مثانى اللجم بالجذل.
ان العلا حدثتنى وهى صادقةفيما تحدث ان العز فى النقل.
لو ان فى شرف المأوى بلوغ مُنىلم تبرح الشمس يوماً دارة الحمل.
اهبت بالحظ لو ناديت مستمعاوالحظ عنى بالجهال فى شغل.
لعله ان بدا فضلى ونقصهملعينه نام عنهم او تنبه لى.
اعلل النفس بالآمال ارقبهاما اضيق العيش لولا فسحة الامل.
لم ارض بالعيش والايام مقبلةٌفكيف ارضى وقد ولت على عجل.
غالى بنفسى عرفانى بقيمتهافصنتها عن رخيص القدر مُبتذل.
وعادة النصل ان يزهو بجوهرهوليس يعمل الا فى يدى بطل.
ما كنت اوثر ان يمتد بى زمنىحتى ارى دولة الاوغاد والسفل.
تقدمتنى اُناس كان شوطهموراء خطوى اذا مشى على مهل.
هذا جزاء امرء اقرانه درجوامن قبله فتمنى فسحة الاجل.
وان علانى من دونى فلا عجبلى اسوة بانحطاط الشمس عن رجل.
فاصبر لها غير محتال ولا ضجرفى حادث الدهر ما يعنى عن الحيل.
اعدى عدوك ادنى من وثقت بهفحاذر الناس واصحبهم على دخل.
وانما رجل الدنيا و واحدهامن لايعوّل فى الدنيا على رجل.
وحسن ظنك بالايام معجزةفظن شراً وكن منها على وجل.
غاض الوفاء وفاض الغدر وانفرجتمسافة الخلف بين القول والعمل.
وشأن صدقك عند الناس كذبهموهل يطابق معوجٌ بمعتدل.
ان كان ينجع شىء فى ثباتهمعلى العهود فسبق السيف للعذل.
يا واردا سؤر عيش كله كدرانفقت صفوك فى ايامك الاول.
فيم اقتحامك لج البحر تركبهوانت يكفيك منه مصّة الوشل.
ملك القناعة لايخشى عليه ولايحتاج فيه على الانصار والخول.
ترجو البقاء بدار لاثبات لهافهل سمعت بظلّ غير منتقل.
ويا خبيراً على الاسرار مطلعاًاصمت ففى الصمت منجاة من الزلل.
قد رشّحوك لامر لو فطنت لهفاربأ بنفسك ان ترعى مع الهمل.

طُغرائى :

شمس الدين خطيب تبريزى از رجال اوائل قرن هفتم هجرى . وى در هجوم مغول قد مردانگى برافراشت ودوبار تبريز را از كشتار وتاراج مصون داشت : بار اول هنگامى بود كه چنگيز ماوراء النهر را بدست آورد وبراى خاتمه دادن به كار سلطان محمد دو تن از سركردگان خود را به نام يمه وسبتاى مأمور تعقيب سلطان محمد كرد ، وآن دو به دنبال سلطان ، همه جا در شهرها مردم را از كوچك وبزرگ از دم تيغ مى گذرانيدند . پس از كشتار همدان روى به آذربايجان آوردند ، صاحب آذربايجان اتابك ازبك خود را بكنار كشيد وبه نزديك نخجوان به دژى پناه برد ، شمس الدين با برادر زاده اش نظام الدين رئيس شهر تبريز مردم شوريده را جمع كرد وشهر را استوار ساخت . مغول وقتى از ماجرى خبردار شدند از نزديكى بدانجا خوددارى كردند وكس فرستادند وپاره اى رخت وخواسته خواستند ، شمس الدين لوازم آنها را فرستاد ومغول از آنجا روانه سراب شدند . (سال 618 هـ. ق) . بار دوم پس از شكست جلال الدين خوارزمشاه كه مغولان تا نزديك تبريز رفتند وفرمانبردارى خواستند، ولى چون مردم باز هم بدستور شمس الدين آماده دفاع بودند ومغولان هم سابقه داشتند ، از هجوم خوددارى كردند ، تبريزيان نيز چون از جلال الدين نوميد شده بودند از در نرمى درآمدند وارمغانى از جامه وخواسته براى ايشان فرستادند واز شرّ آنها آسوده شدند . (فرهنگ معين).

طُغرُل :

طغرل اول يا طغرل بيگ ملقب به ركن الدين ومكنى به ابوطالب ، يكى از مؤسّسان سلسله سلجوقى (جلوس : نيشابور 429 ـ فـ 455 هـ. ق) وى وبرادرش جغرى بيگ به تدريج تا آنجا قدرت يافتند كه با تركمنان به خراسان هجوم بردند وغزنويان را مغلوب كردند وجانشين ايشان شدند ، جلوس وى در نيشابور به (429) را ابتداى سلطنت سلجوقيان به شمار مى آوردند . وى اصفهان را در 443 وآذربايجان را در 446 گرفت ودر سنّ 70 سالگى درگذشت . سلجوقيان از دربار خلافت تقاضا كردند كه خليفه «القائم بامر الله» ايشان را به رسميت بشناسد ، خليفه هم با ميل قبول كرد وفرمان داد در مساجد خطبه به نام طغرل بخوانند ، وخليفه تشريفاتى تاريخى براى طغرل بيگ ترتيب داد و او سالى در بغداد بود وبرادرزاده اش را به كابين خليفه درآورد . طغرل مردى تند وخشن و رازپوش وجوانمرد ودلير بود وعميد الملك كندرى وزارت او را به عهده داشت . (فرهنگ معين)

طُغيان :

از حد گذشتن ، تجاوز از حد در گناه ، سركشى . (كلاّ ان الانسان ليطغى أن رآه استغنى) حقيقت امر آن است كه آدمى چون خود را بى نياز ديد سركشى كند (علق:6) . (واما ثمود فاهلكوا بالطاغية)واما قوم ثمود (امت پيغمبر صالح) بر اثر طغيان تباه گشتند وخشم خداوند آنها را فرا گرفت . (حاقة:5)

در حديث از معصوم روايت شده : اگر نه اين بود كه سه چيز بر فرزند آدم مسلط است هيچ چيزى سرش را به زير نمى كشيد (و او را رام نمى ساخت) : بيمارى وفقر ومرگ ، وهمه اينها در وجود او هست وبا اين حال سركش است .

پيغمبر اكرم (ص) فرمود : چهار كسند كه من آنها را لعن كنم وخدا وهر پيامبر مستجاب الدعوه آنها را لعن نمايند : كسى كه چيزى را بر كتاب خدا بيفزايد وكسى كه مقدرات خدا را دروغ پندارد وكسى كه حالت غرور وجبروت وتفرعن به خود گرفته تا عزيزان خدا را ذليل سازد وذليلان نزد خدا را به عزت رساند ، وآن كس كه هتك حرمت خاندان مرا روا داند .

واز آن حضرت رسيده كه از بحث ودرگيرى با طغيان گر بپرهيزيد چه شخص طغيانگر تا گاهى كه دورانش بسر نيامده (وخدا به وى مهلت داده) دليل وبرهان به دلش القا نشود وچون مدتش سپرى گردد خود طغيانش او را بسوزاند .

از امام صادق (ع) روايت شده كه عيسى بن مريم (ع) عرض كرد : پروردگارا هر بامداد يك گرده نان وهر شب يك گرده روزى من كن وبيشترم مده مبادا طغيان كنم .

پيغمبر اكرم (ص) فرمود : از سه چيز پس از مرگم بر اين امت بيمناكم وسومين آنها را طغيان وسركشى بر اثر مال وثروت ذكر نمود وفرمود : نجات از تبعات مال وثروت به اين است كه سپاس نعمت بجاى آرند وحقش را ادا كنند . (بحار: 72/62 و 14/326 و 27/225 و 2/131)

طفّ

(بفتح يا كسر طاء) :

كم از پُرى ظرف . مقدار سر خالى از آنچه در پيمانه جاى دهى . ضدّ طِلاع وطِفاح كه هر دو بمعنى پرى ظرف اند .

در حديث رسول خدا (ص) آمده : «كلكم بنو آدم طفّ الصّاع لم تملئوه ، وليس لاحد على احد فضل الاّ بالتقوى» يعنى هيچيك از شما فرزندان آدم در حدّ كمال وتمام نيستيد ، يكى را بر ديگرى امتيازى نباشد جز به خويشتن دارى وخداترسى . (المجازات النبوية : 277)

طَفّ :

كرانه . كنار رود . سراى خانه . دامنه كوه . بخشى از زمين كه مشرف بر بخش ديگر باشد .

موضعى است نزديك كوفه در طريق دشت ، كه قتلگاه حسين بن على عليهما السلام در آن بوده است ، سرزمين مزبور دشتى است نزديك آبادانى ودر آن چندين چشمه جارى است ، از قبيل صيد وقطقطانه ورهيمة وعين جمل وغيره . (معجم البلدان)

طَفح :

پر ولبالب گرديدن آوند وپر كردن آن .

طَفرَة :

بر جستن از روى چيزى . در اصطلاح طبيعيون از نقطه اى به نقطه اى رسيدن بى پيمودن فاصله بين آن دو . وآن محال است .

طِفل :

بچه . نوزاد آدمى . كودك . مسعودى گويد : طفل خردتر از صبى است . ج: اطفال . در اقرب الموارد گفته : كوچك هر چيز را طفل گويند «هو يسعى لى فى اطفال الحوائج» ; او در حاجتهاى كوچك براى من تلاش مى كند . (ونقرّ فى الارحام ما نشاء الى اجل مسمّى ثم نخرجكم طفلا) . (حج : 5)

طفل در واحد وجمع بكار مى رود كه آن اسم جنس است (او الطفل الذين لم يظهروا على عورات النساء) . (نور:31)

عن رسول الله (ص) : «رفع القلم عن ثلاثة : عن النائم حتى يستيقظ ، وعن المجنون حتى يُفيق ، وعن الطفل حتى يبلغ». (بحار: 88/134)

عن زرارة بن اعين قال : قلت لابى عبدالله (ع) : ما تقول فى الاطفال الذين ماتوا قبل ان يبلغوا ؟ فقال : «سُئِلَ عنهم رسول الله(ص) فقال : الله اعلم بما كانوا عاملين» . ثم اقبل علىّ فقال : «يا زرارة ! هل تدرى ما عنى بذلك رسول الله (ص)» ؟ قال : قلت : لا . فقال : «انّما عنى : كفّوا عنهم ولاتقولوا فيهم شيئاً وردّوا علمهم الى الله» . (بحار: 5/292)

عن زرارة وحمران عن ابى جعفر وابى عبدالله (ع) قالا : «يُحفَظُ الاطفال بصلاح آبائهم كما حفظ الله الغلامين بصلاح ابويهما». (بحار: 71/236)

علىّ بن موسى الرضا (ع) : «لايعذّب الله تعالى الاطفال بذنوب الآباء ولاتزر وازرة وزر اخرى ...» . (بحار: 10/357)

عن ابى عبدالله (ع) قال : «قال موسى بن عمران (ع) : يا رب ! اىّ الاعمال افضل عندك ؟ قال : حبّ الاطفال ، فانّى فطرتهم على توحيدى ، فان امتّهم ادخلتهم جنّتى برحمتى» . (بحار: 104/97)

طَفل :

نازك وتازه از هر چيز . ج: طِفال وطُفول .

طَفل :

در آمدن تاريكى شب . نزديك شدن آفتاب به وقت غروب .

طَفَل :

تاريكى . طفل العشىّ : آخر روز نزديك غروب . باران .

طَفَل :

خاك آلود گشتن نبات . ناخوانده به مهمانى آمدن . رسيدن خاك وگرد ، خانه را .

طفلان مسلم :

دو كودك مسلم بن عقيل . مرحوم صدوق در امالى داستان اين دو كودك را مفصل نقل نموده كه خلاصه آن اين است : پس از واقعه كربلا دو كودك از فرزندان مسلم بن عقيل كه در جمع اهلبيت امام حسين (ع) بودند به دست لشكريان ابن زياد اسير گشتند ، آندو مدتها در زندان ابن زياد بودند تا اينكه زندانبان كه به خاندان نبوت ارادتى داشت آنها را آزاد ساخت ودر كوفه خود را به خانه پيرزنى رسانده خود را معرفى كردند ، پيرزن آنها را پناه داد ، پيرزن دامادى داشت كه در حد اعلاى شقاوت بود چون خبردار شد آن دو را به قتل رساند وسر آنها را به نزد ابن زياد برد ، وى در عين بى رحمى از كردار بغايت سبعانه او به خشم آمد وگفت : چه كسى اين نابكار را به قصاص دو كودك بى گناه مى كشد ؟ مردى برخاست وگفت : من او را خواهم كشت . پس وى را بيرون برد ودر همان محلى كه وى ، آن دو كودك را كشته بود ، بكشت . (بحار: 45/100)

طفوليت :

كودكى . بچگى . صباوت .

طَفَيْل :

نوعى از شوربا .

طَفيف :

اندك . ناتمام .

طُفَيل :

مصغر طفل .

طُفَيل :

ابن حارث بن عبدالمطلب ابن هاشم صحابى قرشى ، شوى نخستين زينب بنت خزيمة است وزينب را پس از درگذشتن طفيل بقولى برادر او عبيده وبقولى عبد بن جحش بخواست وپس از وفات زوج ثانى در رمضان سال سوم هجرت وى به عقد رسول اكرم در آمد . طفيل غزوه بدر واحد وديگر مشاهد را درك كرد وخود از شجعان وشرفاء عرب بود (38 قبل از هجرت ـ 32 هجرى) . (حبيب السير:1/147 والاعلام زركلى:2/448)

طُفَيْل :

بن عمرو بن طريف بن العاصى دوسى ازدى ، ملقب به «ذى النور» : صحابى واز اشراف عرب جاهلى واسلام ومردى شاعر وثروتمند ومهماندار ودر ميان قوم وقبيله خويش مطاع بود ، بسال 11 هجرى در جنگ يمامه به شهادت رسيد .

ابونعيم در كتاب دلائل ص 78 از محمد بن اسحاق داستان اسلام طفيل بدين تفصيل نقل مى كند : كفار قريش ومردم مكه هنگامى كه دين پوشالى ورياست وقدرت موهومى خود را به بعثت نبىّ اكرم (ص) در خطر ديدند بتمام وجود در صدد مبارزه ومعارضه با حضرتش برامدند ودر اين راستا بانواع مكايد شيطانى متوسل مى شدند ، از جمله اين كه چون يكى از سرشناسان عرب وارد مكه مى شد وى را از ملاقات پيغمبر (ص) وشنيدن سخنان آن حضرت برحذر مى داشتند ، طفيل بن عمرو كه از معاريف عرب ومردى شاعر ودانشمند بود وارد مكه شد ، مردانى از قريش به نزد او رفته به وى گفتند : اين مرد (پيغمبر) در اين شهر آشوبى سخت بپا كرده : جمع ما را پراكنده ، اعضاء يك فاميل از يكديگر جدا نموده ، رابطه برادر از برادر ، زن از شوهر ، پدر از فرزند بريده است ، بيم آن داريم كه تو را نيز به سخنان سحر آميز خويش بفريبد وگمراه سازد ، مبادا در ايام اقامتت در مكه ، با وى هم سخن شوى يا از گفتارهاى او چيزى استماع كنى .

طفيل گويد : آنچنان آنها اين سخنان را با تأكيد واصرار وابرام به من مى گفتند كه من تصميم گرفتم كه از شنيدن سخنان وى سخت اجتناب نمايم ، حتى گوشهايم را به پنبه بستم كه مبادا ناخواسته كلمه اى از او بشنوم .

بامدادان به مسجد پيغمبر رفتم ، پيغمبر(ص) را ديدم كنار كعبه ايستاده نماز مى خواند ، من به نزديكى آن حضرت ايستادم ، خدا خواست كه جملاتى از سخنان ايشان به گوشم برسد ، سخنى دلنشين وجذاب يافتم ، نزد خود گفتم : مادرم به عزايم بنشيند ، اين چه تصميمى است كه من گرفته ام ؟ ! مگر من كودكم كه فريب گفتار كسى بخورم ؟ ! آخر من مردى شاعر وانديشمند به شمار مى روم ، نيك وبد را تشخيص مى دهم ، چه مانع است كه سخنان اين مرد بشنوم ، اگر خوب بود مى پذيرم وگرنه ناشنيده مى گيرم ، ساعتى درنگ كردم تا اين كه پيغمبر (ص) رهسپار خانه شد ، بدنبال آن حضرت شتافتم تا اين كه به خانه اش وارد شدم ، گفتم : اى محمد ! خويشان تو به من چنين وچنان گفتند ومرا از خطر فريب تو بيم دادند ، تا اين كه گوشهاى خود را موقعى كه به مسجد الحرام آمدم پر از پنبه كردم مبادا سخنان تو را بشنوم ، ولى خدا خواست كه چند كلمه اى از شما به گوشم برسد ، وسرانجام همان كه خدا مى خواست شد ، مجذوب شما شدم ، اكنون از شما مى خواهم دين خود را به من عرضه دارى . پيغمبر (ص) اسلام واصول اوليه اش را به من عرضه داشت ، آياتى از قرآن تلاوت نمود ، به خدا سوگند سخنى شنيدم كه در عمرم به خوبى ودلپذيرى آن سخنى نشنيده بودم ، به دستوراتى اطلاع يافتم كه عادلانه تر از آنها قانون ودستورى نيافته بودم ، اسلام اختيار نمودم وشهادتين به زبان جارى كردم ، سپس عرض كردم : يا رسول الله ! من كسى هستم كه در ميان قوم قبيله خود مطاعم ، مرا به زعامت وسرورى مى پذيرند ، چون به قبيله خويش باز گردم آنها را به اين دين مى خوانم ، از خدا بخواه كه آيت ونشانه اى به من دهد تا مرا در اين امر يارى دهد . پيغمبر (ص) به خدا توجه نمود وگفت : «اللهم اجعل له آية» خداوندا ! نشانه اى براى او مقرر فرما .

من از مكه حركت كردم ، چون به تپه اى كه مشرف بر آبادى قبيله بود رسيدم ، نورى در ميان دو چشمم ظاهر شد كه بسان چراغ مى درخشيد ، گفتم : خداوندا اين نور را در جاى ديگر قرار ده ، زيرا چون مردمان مشاهده كنند گويند : بر اثر رها كردن او دين اجداديش به بيمارى پيسى دچار گشته . آن نور از پيشانى به سر تازيانه وچوب دستيم منتقل شد ، چون شب هنگام بود افراد قبيله از دور ، كسى را نظاره مى كردند كه قنديلى بدست داشته باشد وبه سمت آبادى سرازير باشد ، به خانه رسيدم ، چون صبح شد پدرم كه پيرى سالخورده بود به نزدم آمد ، گفتم : اى پدر از من به كنار شو كه من و تو با هم نتوانيم بود . گفت : به چه سبب اى فرزندم ؟ ! گفتم : بدين سبب كه من مسلمان شده وبه دين محمد (ص) درآمده ام . پدر گفت : فصلى از دينى كه اختيار كردى بگو . من شمّه اى از اسلام بگفتم . وى گفت : من نيز اسلام آوردم ، پس غسل كرد وجامه پاك پوشيد وشهادتين گفت . همسرم آمد . وى را نيز به كنار خويش نپذيرفتم ، سبب پرسيد ، گفتم : اسلام ميان من وتو جدائى افكند ، وى نيز مسلمان شد .

قبيله دوس را به اسلام دعوت نمودم ، آنها سرسختى نشان دادند ، به مكه وبحضور پيغمبر (ص) باز گشتم وعرض كردم : يا رسول الله ! مردم قبيله دوس دعوت مرا نپذيرفتند وهمچنان به بت پرستى خويش ادامه مى دهند ، از شما مى خواهم كه آنها را نفرين كنى . پيغمبر (ص) گفت : «اللهم اهد دوساً» ; خداوندا قبيله دوس را هدايت بفرما. سپس فرمود : به نزد قوم خويش بازگرد وهمچنان آنها را به اسلام بخوان و با آنها مدارا كن .

طفيل گويد : من باز گشتم وپيوسته به تبليغ دين ودعوت مردم به اسلام مشغول بودم تا گاهى كه رسول خدا (ص) به مدينه هجرت كرد وجنگهاى بدر و احد و احزاب را مسلمانان پشت سر نهادند آنگاه من باتفاق جمعى از قبيله خود كه اسلام اختيار كرده بودند وآنها هفتاد يا هشتاد خانواده بودند رهسپار مدينه شديم ، موقعى به مدينه رسيديم كه پيغمبر (ص) در خيبر بود ... (حياة الصحابة:1/163)

طُفَيلى :

مهمان ناخوانده . منسوب به طفيل الاعراس يا طفيل العرائس يعنى طفيل بن زلاّل كوفى كه به مهمانيها ناخوانده رفتى .

طَلّ :

باران ريزه . نرم باران . (اصابها وابل فآتت اكلها ضعفين فان لم يصبها وابل فطلّ) (بقرة:265) . ديرداشت وام .

طلا :

زر كه به عربى ذهب گويند .

در قرآن هشت بار از اين ياد شده ، دو مورد آن در نكوهش مردم دنيا ودلباختگان به زر وزيور دنيوى مى باشد ; (زيّن للناس حب الشهوات ... والقناطير المقنطرة من الذهب والفضة) (آل عمران:14) . (والذين يكنزون الذهب والفضة)(توبه:34) وچهار مورد درباره نعيم اهل بهشت است ويك مورد نقل از مشركين مكه كه درباره پيغمبر اسلام مى گفتند : (فلولا القى اليه اسورة من ذهب)(فاطر:33) ويك بار در مورد اهل دوزخ كه فدائى از آنها پذيرفته نشود (فلن يقبل من احدهم ملء الارض ذهبا). (آل عمران:91)
در قانون اسلام زيور كردن به طلا براى مرد حرام است . از حضرت رسول (ص) روايت است كه روزى آن حضرت به طلا وحرير اشاره نمود وفرمود : اين دو بر مردان امتم حرام است نه بر زنان آنها .

وهمچنين استفاده از ظروف طلا ونقره نيز حرام مى باشد . به «ظرف» رجوع شود .

محمد بن مسلم گويد : امام باقر (ع) دندانهايش سست شده بود وبا طلا آنها را بسته بود .

پيغمبر اكرم (ص) نهى نمود از فروختن طلا ونقره به نسيه ونهى نمود از فروختن هر يك از اين دو (با همجنس خود) به زيادت مگر اينكه هر دو سوى معامله مساوى يكديگر باشند .

على بن جعفر گويد : به امام كاظم (ع) عرض كردم : آيا شايسته است كه مرد انگشتر طلا بپوشد ؟ فرمود : نه . (بحار:46 و 83 و 10 و 103)

طِلاء :

هر چه آن را در مالند بر جائى (منتهى الارب) . ماليدنى . خمر غليظ سياه رنگ . آب انگور جوشانيده .

طَلائِع :

جِ طليعة .

طلائِع :

بن رزيك (495 ـ 556 هـ) ملقب به الملك الصالح ابى الغارات ، وزير عصامى واز ملوك شمرده مى شود . اصل وى از شيعه اماميه عراق است وبا تنگدستى به مصر در آمد وآنجا ترقى كرد به حدى كه ولايت منية بنى خصيب (از اعمال صعيد المصرى) يافت وآنگاه وى را فرصتى دست داد وبه قاهره در آمد وبه وزارت خليفه الفائز بنصر الله رسيد (549 هجرى) و به الملك الصالح فارس المسلمين نصير الدين موصوف گشت . چون فائز بسال 555 هجرى بمرد وعاضد ولايت يافت دخت طلائع به زنى گرفت و طلائع همچنان در وزارت بماند تا آن كه عاضد كشتن وى را دسيستى ساخت تا از تحكّم او برهد . طلائع مردى شجاع وبا تدبير ومحتاط وبخشنده وصادق العزيمة وادب شناس وشاعر بود او را ديوان شعر ونيز كتابى بنام «الاعتماد فى الرد على اهل العناد» است . اوقاف نيكو وقف كرد وجامعى نيز به باب زويله بيرون قاهره بر پا ساخت ودر غزوه بافرنگ به دريا وخشكى دست باز نداشت . (الاعلام زركلى:52/449)

طِلاب :

مطالبة . خواستن حق خود را از كسى .

طُلاّب :

جِ طالب .

طِلاع :

واقف گرديدن . طِلاع الشىء : پُرى چيزى .

طَلاق :

رها نمودن مرد است همسر دائمى خود را از قيد زوجيّت . رها شدن زن از قيد نكاح . طلاق در شريعت اسلام جايز ونافذ است اما با كراهت شديد آنچنان كه جز در موارد ناچارى كارى ناروا وناشايست مى داند .

امام صادق (ع) فرمود : هيچ حلالى نزد خداوند مبغوض تر از طلاق نيست وخداوند دشمن مى دارد مردى را كه از روى هوا وهوس همسران خود را طلاق مى دهد . وفرمود : خداوند دوست دارد خانه اى را كه در آن مراسم زفاف وعروسى باشد ودشمن دارد خانه اى را كه در آن طلاقى واقع شد .

وفرمود : ازدواج كنيد وطلاق مدهيد كه طلاق عرش خدا را مى لرزاند . (وسائل:15/267)

ولى در عين حال ، اين قانون از ضروريات حيات بشر مى باشد ، چه در صورت عدم توافق اخلاقى زوجين كه پس از ازدواج پيش آيد ، يا كشف گردد ويا به عللى دو همسر نتوانند با يكديگر ادامه زندگى بدهند ، اگر چنانچه قانونى نباشد آنها را از آن بن بست نجات دهد مى بايست آن زن ومرد تا آخر عمر در جهنمى سوزان بسر برند .

دين مسيح كنونى جز به علت زنا طلاق را جايز نمى دانند ، ولى على رغم كليسا دادگاههاى دنياى مسيحيت سالانه حكم صدها هزار طلاق را صادر مى كند . چه طلاق در جاى خود امرى ضرورى وموافق فطرت بشر است .

«آياتى از قرآن در باره طلاق»

(والمطلّقات يتربّصن بأنفسهنّ ثلاثة قروء ولايحلّ لهنّ أن يكتمن ما خلق الله فى أرحامهنَّ إن كنَّ يؤمنّ بالله واليوم الآخر وبعولتهنَّ أحقّ بردّهنّ فى ذلك إن أرادوا إصلاحاً ولهنَّ مثل الذى عليهنّ بالمعروف وللرّجال عليهنّ درجة والله عزيز حكيم * الطلاق مرّتان فإمساك بمعروف او تسريح بإحسان ولايحلّ لكم ان تأخذوا مما آتيتموهنّ شيئاً إلاّ أن يخافا ألاّ يقيما حدود ا لله فإن خفتم ألاّ يقيما حدود الله فلا جناح عليهما فيما افتدت به تلك حدود الله فلا تعتدوها ومن يتعدَّ حدود الله فأولئك هم الظالمون * فإن طلَّقها فلا تحلّ له من بعد حتى تنكح زوجا غيره فإن طلّقها فلا جناح عليهما أن يتراجعا إن ظنّا أن يقيما حدود الله وتلك حدود الله يبيّنها لقوم يعلمون * واذا طلّقتم النساء فبلغن أجلهنَّ فأمسكوهنَّ بمعروف أو سرّحوهنَّ بمعروف ولاتمسكوهنَّ ضراراً لتعتدوا ومن يفعل ذلك فقد ظلم نفسه ، ولاتتّخذوا آيات الله هزواً واذكروا نعمت الله عليكم وما أنزل عليكم من الكتاب والحكمة يعظكم به واتّقوا الله واعلموا أنّ الله بكلّ شىء عليم * وإذا طلّقتم النساء فبلغن أجلهنَّ فلا تعضلوهنَّ أن ينكحن أزواجهنَّ إذا تراضوا بينهم بالمعروف ذلك يوعظ به من كان منكم يؤمن بالله واليوم الآخر ذلكم أزكى لكم وأطهر والله يعلم وانتم لاتعلمون). (بقرة:228ـ233)

(يا ايها النبىّ إذا طلّقتم النساء فطلّقوهنَّ لعدّتهنَّ وأحصوا العدّة واتقوا الله ربّكم لاتخرجوهنّ من بيوتهنَّ ولايخرجن إلاّ أن يأتين بفاحشة مبيّنة وتلك حدود الله ومن يتعدّ حدود الله فقد ظلم نفسه لاتدرى لعلّ الله يحدث بعد ذلك أمراً * فإذابلغن أجلهنَّ فأمسكوهنَّ بمعروف أو فارقوهنَّ بمعروف وأشهدوا ذوى عدل منكم وأقيموا الشهادة لله ذلكم يوعظ به من كان يؤمن بالله واليوم الآخر ومن يتّق الله يجعل له مخرجاً) . (طلاق:1ـ2)

«فقه طلاق»

اختيار طلاق در دين اسلام بدست شوهر است ، آرى گاه مرد طبق شرطى يا ابتداء همسر خود را در طلاق خويش وكيل مى كند كه در صورت بروز عللى خود را طلاق مى دهد .

طلاق دهنده بايد بالغ وعاقل ومختار وقاصد بود ودر حضور دو مرد عادل وبا صيغه مخصوص (انت طالق يا هى طالق يا زوجتى فلانة طالق) انجام گيرد ، واگر مرد در كنار زن باشد وغايب نباشد وبا او جماع كرده باشد وحامله نباشد بايد زن از حيض ونفاس پاك باشد وبين جماع وپاكى حيضى فاصله شده باشد واگر مرد لال بود با اشاره وانداختن مقنعه بر زن او را طلاق دهد .