درد تهيگاه شكوه نمود، فرمود: «آنچه از سفره به جا مى ماند بخور».

ابن ابى يعفور گويد: از امام صادق (ع) معنى آيه: (كلّ الطعام كان حلاّ لبنى اسرائيل الاّ ما حرّم اسرائيل على نفسه) پرسيدم و گفتم: آن طعام كه يعقوب آن را بر خويش حرام كرده چه بوده؟ فرمود: «هرگاه يعقوب گوشت شتر مى خورد درد تهيگاهش را تحريك مى نمود ; لذا گوشت شتر را بر خود حرام ساخت ... (بحار:62/170 و 9/191)

تَهَيُّؤ:

تَهييج :

تَيّار:

تَياسُر:

تيامُن:

تيتر:

رسول خدا (ص): «تيتر نامه عمل مؤمن دوستى على بن ابى طالب (ع) است». (بحار:27/142)

تَيح :

تير:

تيراندازى:

و از آن حضرت روايت شده كه فرمود: «هر كه تير اندازى آموخته باشد و سپس آن را از بى علاقگى به آن رها سازد نعمتى را كفران ورزيده است» . (كنزالعمال: 10847)

تِيرَه :

تِيز :

تَيس:

تَيسير:

تيشه:

تيغ:

تَيم:

تَيم بن مرّة:

تَيماء:

تِيمار:

تِيمار دارى:

تَيَمُّم:

به سال ششم هجرى در غزوه بنى مصطلق آيه تيمم نازل شد. (بحار:20/297)

از امام صادق (ع) نقل است كه روزى به پيغمبر (ص) خبر دادند كه فلان كس كه به بيمارى آبله دچار بوده جنب شده بود، كسانش او را غسل جنابت دادند و پس از آن بمرد. حضرت فرمود: «او را كشته اند! چرا نپرسيدند؟ چرا تيممش ندادند؟ آرى درمان (بيمارى) نادانى ، سؤال است».

تيمور :

تيموريان:

تيمور (771 ـ 807 هـ ق). خليل (807 ـ 812). شاهرخ (807 ـ 850). الغ بيك (850 ـ 853). عبد اللطيف (853 ـ 854). عبدالله (854 ـ 855). ابو سعيد (855 ـ 872). احمد (872 ـ 899). محمود (899 ـ 900). از 900 تا 911 دوره هرج و مرج. اين سلسله بدست امراى شيبانى منقرض شد. تيموريان خدماتى هم كرده اند از آن جمله خليل ، نوه تيمور كه بدو هيچ گونه شباهتى نداشت، اهتمام كامل به رفاه و سعادت مملكت معطوف داشت و خدماتى به علم و ادب كرد. شاهرخ طرفدار جدّى علوم و صنايع بود و مسجد و بقعه مقدس رضوى كه زيارتگاه شيعيان است از اوست. پسر او، الغ بيك فرمان داد زيجى ترتيب دادند. حسين بن بايقرا نيز حامى علوم و ادبيات بود. (فرهنگ فارسى دكتر محمد معين)

تِين:

تِين:

در حديث آمده كه: هر گاه پيغمبر (ص) اين سوره را به پايان مى رسانيد مى گفت: «بلى، و انا على ذلك من الشاهدين». (مجمع البيان: 10 / 777)

تيول:

اميرالمؤمنين (ع) درباره تيولهاى عثمان بن عفان كه به خاصّان خويش داده بود ، فرمود: «به خدا سوگند ! اگر بدانم چنين مالى ـ كه از اموال عمومى مسلمين بوده و مورد بذل و بخشش قرار گرفته ـ در مهر زنان و بهاى كنيزان هزينه شده ـ به بيت المال ـ مسترد خواهم داشت، زيرا كه در عدل گشايش باشد و اگر عدالت بر كسى تنگى كند ظلم و جور بر او تنگ تر خواهد بود». (بحار: 100 / 59)

تَيه:

تِيه:

تيه:

تَيهاء:

تَيَهان:

تَيِّهان:

تَبّ:

تَباب:

تَبابِعَة:

تَبادُح:

تبادُر:

تَبادُل:

تَباذُل:

تبار:

عقبة بن بشير اسدى گويد: بر امام باقر(ع) وارد شدم و در مقام معرفى خود عرض كردم: من عقبة بن بشير اسديم كه در ميان قبيله بنى اسد، داراى آن شرافت بزرگ مى باشم; حضرت فرمود: چه به تبار خود مى نازى! مگر نمى دانى كه خداوند كسانى را به ايمان بالا برد كه از حيث اصل و تبار، پست به شمار مى آمدند و كسانى را به كفر پست شمرد كه در مرتبه والائى از اصالت بودند؟ پس بدان! كه تنها مايه امتياز، تقوى است و بس. (بحار: 73 / 229)

تَبارى:

تباشير:

اوائل صبح كه بدان مژده داده مى شود; گويند: طلعت تباشير الصبح. اوائل هر چيز. خرما بنان زودرس. الوان النخل اول ما يرطب. در دعاء مأثور آمده: «و ارنى فى يومى من علامات اجابتك و تباشير قبولك و اقبالك ما اغتبط به فى الدنيا و الآخرة». (بحار: 89 / 378)

تِباع:

تَباعُد:

تَباغُض:

تباكى:

عن ابى عبدالله (ع): «ان رسول الله (ص) اتى شبابا من الانصار، فقال: انى اريد ان اقرأ عليكم فمن بكى فله الجنة، فقرأ آخر الزمر: (و سيق الذين كفروا الى جهنم زمرا) الى آخر السورة، فبكى القوم جميعا الاّ شابّ، فقال: يا رسول الله قد تباكيت، فما قطرت عينى. قال: انى معيد عليكم، فمن تباكى فله الجنة، قال: فاعاد عليهم، فبكى القوم و تباكى الفتى، فدخلوا الجنة جميعاً». (بحار:93/328)

تَبّان:

تُبّان:

تبانى:

تباه:

تباهى:

تَبايُن:

در اصطلاح منطق: يكى از نسب چهار گانه ميان كليات است، ميان دو مفهوم كلى، اگر هيچ وجه تصادقى نباشد، به اين معنى كه مصاديق هر يك، غير از مصاديق ديگرى باشد و در هيچ مورد با ديگرى جمع نگردند، نسبت ميان آن دو را نسبت تباين، و آن دو را متباينان خوانند; مانند نسبت ميان انسان و جماد، از آن جهت كه بطور كلى ميان آن دو مباينت و جدائى است.

تباين جزئى:

تَبَب:

تَبَّت:

تَبَتُّل:

برادر دعبل، حديث كند كه زنى به نزد حضرت رضا (ع) آمد و عرض كرد: خداوند شما را به سلامت بدارد، من متبتلة مى باشم. حضرت فرمود: تبتّل از نظر تو چيست؟ زن گفت: مى خواهم تا آخر عمر مجرد بمانم و هرگز ازدواج نكنم. فرمود: براى چه؟ گفت: باشد كه از اين راه فضيلتى به دست آرم. فرمود: برخيز و دست از اين شيوه بردار، كه اگر اين كار را فضيلتى بود، فاطمه زهراء(س) بدين فضيلت سزاوارتر بود، كه هيچ كسى در كسب فضايل به آن حضرت نمى رسيد. (بحار: 103 / 219)

تبتيل:

تبجيل:

تَبَحُّر:

تبختُر:

مرحوم طبرسى در ذيل آيه (يمشون على الارض هوناً) مى گويد: يعنى بندگان خداوند مهربان، كسانى اند كه بر روى زمين با آرامش و وقار و در حال طاعت پروردگار زندگى كنند، متكبر و متجبر و خودخواه و تبهكار نباشند، امام صادق (ع) فرمود: وى (آن كه آرام راه مى رود) كسى است كه طبيعى راه مى رود و در راه رفتن تصنع و تكلف ندارد و تبختر نمى كند. (بحار:24/132)

تَبَدُّح:

تَبَدُّد:

تَبَدُّل:

تَبديد:

تبديل:

تَبَذُّل:

تبذير:

بشر بن مروان گويد: ما جماعتى بوديم، بر امام صادق (ع) وارد شديم، فرمود رطب آوردند، حضّار چون مشغول صرف رطب شدند، يكى از آنها هسته هاى خود را بيرون مى افكند، حضرت دست او را گرفت و فرمود: اين كار مكن، زيرا اين عمل تبذير است و خداوند فساد و تباهى را دوست ندارد (بحار: 75 / 303). در بعضى روايات، تبذير از گناهان كبيره بشمار آمده است، از جمله: (بحار: 79 / 9).

تَبر :

تِبر:

تَبَر:

تَبرِئَة :

تبرُّج:

قرآن كريم: (و لا تبرّجن تبرّج الجاهلية الاولى). (احزاب: 33)

تَبَرُّز:

تبَرزَد:

تبرُّع:

تَبَرُّك:

اميرالمؤمنين (ع) در ميان بازار كوفه مى رفت و به اصناف كسبه سركشى مى نمود و با صداى رسا مى فرمود: اى گروه كاسب و بازرگان! كار خويش را به درخواست سود از خدا آغاز كنيد و به آسان گرفتن (و سختگيرى نكردن با ارباب رجوع) بركت بجوئيد... (بحار: 41 / 104)

رسول الله (ص): «من شرب من سؤر اخيه تبركا به، خلق الله بينهما ملكا يستغفر لهما حتى تقوم الساعة» . (مستدرك:17/18)

تَبَرُّم:

تبرّى:

به واژه هاى «بيزارى» و «برائت» و «تولى» نيز رجوع شود.

تبريد:

تبرير:

تبريك:

تَبَسُّم:

حديث: «من تبسم فى وجه مبتدع فقد اعان على هدم دينه» (بحار: 47 / 216)

تبشير:

تبَصبُص:

تَبَصُّر:

تَبصِرَة:

تَبَع :

اميرالمؤمنين (ع) ـ در نامه خود به محمد بن ابى بكر ـ : «و اعلم ان كل شىء من عملك تبع لصلاتك ...» . (نهج : نامه 27)

تِبع: