كن كه معده را نيك دباغى كند و تخمة را برطرف سازد و غذا را گوارش دهد. (بحار:66/336 ـ 370)

تَخمير:

تَخميس:

تَخمين:

تَخنيث:

تَخَوُّف :

تُخوم:

تَخويف:

اميرالمؤمنين (ع) ـ در وصف متقين ـ : «و اذا مرّوا بآية فيها تخويف اصغوا اليها مسامع قلوبهم». (نهج : خطبه 193)

تَخوِيَه:

شكم و آرنجها را از زمين بلند داشتن. چنانكه در حديث از رسول خدا (ص) آمده: «انه كان اذا سجد خوّى» اى جافى بطنه عن الارض و رفعها، و جافى عضديه عن جنبيه حتى يخوى ما بين ذلك.

و فى الحديث: «كان علىّ (ع) يتخوّى كما يتخوّى البعير الضامى عند بروكه» اى يجافى بطنه عن الارض فى سجوده، بان يجنح بمرفقيه و يرفعهما عن الارض و لا يفرشهما افتراش الاسد. (مجمع البحرين)

تَخَيُّر:

تَخَيُّل:

تَخيير:

تخيير ، يكى از اصول عمليه است كه بعد از فحص و يأس از دليل ، بدان عمل مى شود و در موردى است كه دو حكم متعارض ، در آن واحد و با شرائط متحده بيايند كه قطعاً يكى از آنها مرفوع است ولى مكلف نمى داند مرفوع ، كدام است ; پس وى مخير است.

و نيز بر انتخاب يكى از كفارات روزه اطلاق مى شود.

«نماز در اماكن تخيير»

امام صادق (ع) فرمود: نماز خود را ـ در صورتى كه مسافر هم باشى ـ در چهار محلّ: مسجد الحرام و مسجد پيغمبر (ص) (در مدينه) و مسجد كوفه و حرم امام حسين (ع) تمام بخوان (و از روايات ديگر استفاده مى شود كه مراد حضرت افضيلت تمام است زيرا اين اماكن، اماكن تخيير است). (بحار:89 / 76)

تَخييل:

تَدابُر:

رسول الله (ص): «لاتناجشوا ولاتدابروا» . (بحار:75/189)

تَدابير:

تَداثُر:

تَداخُل:

تداخل اسباب: (اصطلاح فقهى)، مراد اين است كه چند سبب، براى تحقق تكليف يا حكمى پديد آيد; مانند چند حدث كه موجب طهارت شوند كه انجام يك طهارت، كافى است; مثلاً چند مرتبه جنب شود و دست بر ميت گذارد و حيض شود و همه را يك غسل، كافى است. (قواعد : 9)

تداخل اغسال، عبارت از اين است كه با انجام يك غسل، بين نيتهاى اغسال متعدده از واجب و مستحب جمع شود و همه در يك غسل خلاصه گردند.

تَدارُؤ:

تَدارُك:

تَدارُك:

تَداعُب:

تَداعِى:

تَداعِى:

تَدافُع:

تَداكّ:

تَدانِى:

تَداوُل:

تَداوِى:

به «درمان» رجوع شود.

تَدايُن:

تَدَبُّر:

اميرالمؤمنين (ع): «المؤمن اذا اراد ان يتكلم بكلام تدبر في نفسه، فان كان خيرا ابداه و ان كان شرا واراه. و ان المنافق يتكلم بما اتى على لسانه، لا يدرى ماذا له و ماذا عليه» . (نهج :خطبه 176)

تدبير:

اميرالمؤمنين (ع): عقلى چون تدبير نباشد. تدبير تو را از پشيمانى، ايمن مى دارد (بحار:69/71). امام صادق (ع): مؤمن در معيشت خويش نيك تدبير است. (بحار:67)

معتب غلام امام صادق (ع) گويد: روزى امام (ع) به من فرمود: اى معتب بهاى اجناس خواربار بالا رفته، اينك خودمان در خانه چه مقدار گندم داريم؟ گفتم: براى مصرف چند ماهمان داريم. فرمود: اين گندمها را به بازار ببر و بفروش: عرض كردم: آخر گندم در بازار كمياب است. (كجا بعداً ما گندم خالص بدست آريم)؟! فرمود: برو بفروش، ما هم مانند مردم، روزانه مى خريم و از اين به بعد براى مصرف منزل نيمى گندم و نيمى جو مصرف مى كنيم; اى معتب! خدا، خود مى داند كه من توان آن را دارم كه گندم خالص در خانه ام مصرف كنم ولى مى خواهم خدا مرا ببيند كه در امر معيشتم اندازه دار (و با تدبير) مى باشم. (بحار:47/59)

تدبير:

تَدَثُّر:

تَدَخُّل:

تَدَرُّب:

تَدَرُّج:

تَدَرُّع:

تَدريب:

تَدرِيج:

تَدريس:

تَدَفُّق:

تَدفيف:

تَدفين:

تَدقيق:

تَدَكدُك:

تَدَلُّل:

تَدَلّى:

تَدليس:

تدمير:

قرآن كريم: (و اذا أردنا أن نهلك قرية امرنا مترفيها ففسقوا فيها فحق عليها القول فدمرناها تدميرا) و ما چون بخواهيم اهل ديارى را هلاك سازيم (به استحقاق مردم آن ديار) عيّاشان و خوش گذرانان آنها را بر آنها امير سازيم; آنها راه فسق و فجور پيش گيرند. از اين رو مستوجب خشم (ما) گردند پس آنها را به بدترين وجه هلاك سازيم. (اسراء: 16)

تَدمِيَة:

تَدَنُّس:

تَدَنِّى:

تَدوين:

تَدهين:

تَدَيُّن:

تَذريف:

تَذكار:

تَذَكُّر:

مشتقات اين كلمه در قرآن كريم بسيار آمده است: (انما يتذكر اولوا الالباب)خردمندانند كه هميشه بيادند. (رعد: 19). (او لم نعمركم ما يتذكر فيه من تذكر و جائكم النذير) مگر آن قدر به شما عمر نداديم كه ياد كنندگان در مثل چنان فرصتى، به ياد وظائف خويش بودند؟ (فاطر: 37). (انّ الذين اتقوا اذا مسّهم طائف من الشيطان تذكّروا فاذا هم مبصرون) خداىْ ترسان، اگر هم گاهى از شيطان فريب مى خورند به ياد مى آيند و از حالت غفلت بيرون مى آيند. (اعراف: 201)

تذكير:

تَذْكِيَة:

تَذَلُّل:

تذليل:

خوار كردن. اميرالمؤمنين (ع): «و عن ذلك ما حرس الله عباده المؤمنين بالصلاة و الزكوة و مجاهدة الصيام في الايام المفروضات تسكينا لاطرافهم، و تخشيعا لابصارهم، و تذليلا لنفوسهم، و تخضيعا لقلوبهم». (نهج : خطبه 192)

تَذَمُّم:

تَذميم:

تَذييل:

اول، چنانكه در آيه شريفه: (قل جاء الحق و زهق الباطل ان الباطل كان زهوقاً). جمله اخير، به معنى جمله ماقبلش و تأكيد منطوق آن است چنانكه در بيت ناصر خسرو علوى:

دوم، چنانكه در قول نابغه ذبيانى:

جمله اولى دلالت مى كند از روى مفهوم بر اينكه برادر، مهذب نيست و از قبيل اول است اين شعر:

چون هست خون رزان قصد خون من چكنىكه غم فزايد از اين و طرب فزايد از آن

پس بد مطلق نباشد در جهانبد به نسبت باشد اين را هم بدان

(هنجار گفتار : 135 ـ 136)

تَر:

تر:

تَرائِى:

تُراب:

امام صادق (ع): «ان الله جعل التراب طهورا كما جعل الماء طهورا» (وسائل:1/133). «المال للاقرب و العصبة فى فيه التراب». (وسائل: 26 / 186)

تِرات:

تُراث:

تَراجُع:

تَراجِمة:

تَراحُم:

تَراخى:

تَرادُف:

تَرازو:

رسول اكرم (ص) فرمود: روزگارى كه مردم در وزن ترازو، كم كنند و در آن خيانت نمايند و پيمانه را اندك دهند، خداوند آن مردم را به قحطى و كمبود ارزاق دچار سازد. و در حديث ديگر از آن حضرت آمده كه خداوند آن مردم را به سنگينى هزينه زندگى و ظلم حكومت مبتلى كند. (صافى: 264)

تَرازوى اعمال:

شخصى از امام صادق (ع) پرسيد: آيا در قيامت چنين است كه اعمال به وزن آيند؟ فرمود: اعمال كه جسم نيستند تا داراى وزن بوند. وى گفت: پس ترازوى اعمال چيست؟ فرمود: عدالت است كه اعمال را بدان سنجند. گفت پس معنى (فمن ثقلت موازينه) چيست؟ فرمود: يعنى هر كه عملش راجح تر (مقبول تر) آيد. (بحار:7/247)

اميرالمؤمنين (ع) فرمود: ترازوى خويش را به اعمال شايسته گرانبار سازيد. (غرر)

تِراژِدى:

تَراسُل:

تَراشيدن:

درباره تراشيدن سر و آداب آن رواياتى آمده از جمله اينكه رو به قبله و از جلو سر آغاز و سپس موها را دفن كند و در ابتدا گفته شود: «بسم الله و بالله و على ملة ابراهيم و سنة محمد و آل محمد...» و چون مو دفن شود بگويد: «اللهم اجعله الى الجنة لا الى النار».

در فوايد تراشيدن سر آمده كه از جمله مزيد بينائى مى باشد.

در حديث امام صادق (ع) آمده كه سر تراشيدن در منى از تقصير ، افضل است كه پيغمبر (ص) در حجة الوداع و نيز عمره حديبيه (ظ عمرة القضاء) چنين كرده است . (بحار:99/301)

تَراصّ :

تَراضِى:

تَراقِى:

تَراكُم:

تَرامِى:

تَرانه:

تَراوُح:

تَراوُش: