تَقاعُد:

تَقاعُس:

تُقاة :

تَقايُل:

تَقَبُّل:

تَقبيح:

تَقبيل:

تَقَتُّر:

تَقتير:

وفى المجمع عن النبى (ص): «من اعطى فى غير حق فقد اسرف، ومن منع من حق فقد قتّر». و عن الصادق (ع): «انما الاسراف فيما افسد المال و اضرّ بالبدن». قيل: فما الاقتار؟ قال : «اكل الخبز و الملح و انت تقدر على غيره». (بحار: 69 / 261)

تَقَحُّم:

امام صادق (ع): «اياكم و تقحم المهالك باتباع الهوى ...» . (بحار:2/312)

تَقَدُّس:

تَقَدُّم:

تَقدير:

چنان كه مى دانيم، علوم تجربى، مانند فيزيك، شيمى، زيست شناسى و علومى از اين قبيل بر اين اساس پايه گذارى شده و بر مبناى اندازه هاى ثابت موجودات، پى گيرى مى شوند.

ذيل واژه «قَدَر» مقاله اى مشابه اين مقاله ايراد گرديده كه در آنجا هدف خاصّ مربوط به آن كلمه كه در علم كلام مُعَنوَن است دنبال شده است، به آن واژه رجوع شود.

تَقدير:

از امام هادى (ع) روايت است كه فرمود: «المقادير تريك ما لم يخطر ببالك» مقدرات چيزهائى به مرآ و منظر تو آرد كه به دلت خطور نكرده باشد. (سفينة البحار)

تَقديس:

تَقديم:

اميرالمؤمنين (ع): «...و اعلم ان افضل المؤمنين افضلهم تقدمة من نفسه و اهله و ماله، فانك ما تقدم من خير يبق لك ذخره، و ما تؤخّره يكن لغيرك خيره» بدان كه برترين مؤمنان كسانى هستند كه كار نيك را بر خواسته هاى نفسانى خود و بر خانواده و مال خويش نيز مقدم دارند و در اين راه از همه پيشگام ترند، زيرا هر چه از كارهاى خير را كه پيش فرستى براى تو ذخيره خواهد بود. (نهج : خطبه 69)

تَقَذُّر:

تَقَرُّب:

تَقريب:

تَقريح:

تَقرير:

تقرير: به اقرار و اعتراف آوردن كسى را.

تَقريش:

تَقريظ:

تَقريع:

تَقسيط:

تَقسيم:

از رسول اكرم (ص) روايت است: هر گاه مسئوليت تقسيمى به عهده گرفتيد خداى را به ياد آريد. (بحار: 77 / 171)

تَقَشُّع:

تَقَشُّف:

تَقَصِّى:

تَقصير:

تَقَضّى:

تَقَطُّب:

تَقَطُّر:

تَقطير:

تَقطيع:

به اصطلاح عروضيان: تجزيه كردن الفاظ بر اوزان افاعيل بحور. (آنندراج)

تَقَعقُع:

تَقفِيَة :

تَقَلُّب:

در مناهى رسول (ص) آمده: «من غشّ مسلماً فى شراء او بيع فليس منّا و يحشر يوم القيامة مع اليهود لانهم اغشّ الخلق للمسلمين» هر كسى كه در خريد يا فروش به مسلمانى تقلّب نمايد از ما (مسلمانان) نيست و خداوند او را در قيامت با جهودان محشور سازد كه يهودان بيش از هر كسى به مسلمانان خيانت كنند. (سفينة البحار)

تَقَلُّد:

تَقَلقُل:

تَقلِيب :

تَقليد:

چنانكه شيوه عقلا در هر عصر و زمان بر اين است كه اگر كسى جاهلِ به امرى از امور بود به آن كس كه آگاه به آن امر باشد ، رجوع مى كند و از اين راه ، رفع جهل خويش مى نمايد . در مورد احكام دين نيز، امر بدين منوال است، چه هر كسى نتواند احكام دين را با استدلال و استناد به مدارك و به طريق اجتهاد دريافت دارد، پس به ناچار، اكثريت مردم بر مبناى اعتماد، به دانشمندان و متخصصين اين فن رجوع مى كنند، لذا شارع مقدس اسلام همين سيره و شيوه را تاييد و تقرير نموده است و عملاً در عصر خود حضرات معصومين ، اين روش متبع و معمول بوده، و از آياتى مانند: (فلولا نفر من كل فرقة منهم طائفة ليتفقهوا فى الدين و لينذروا قومهم اذا رجعوا اليهم)(توبه: 122) و (فاسئلوا اهل الذكر إن كنتم لا تعلمون) (نحل: 43) مى توان اين معنى را بوضوح استفاده كرد. (نگارنده)

در ذيل آيه: (و منهم امّيّون لا يعلمون الكتاب الا امانىّ و ان هم الاّ يظنّون)(برخى از يهود، عامى و بى سوادند و خود از كتابشان ـ توراة ـ ناآگاهند مگر آنچه را كه از دانشمندان بشنوند، و اين در حد گمان بيش نيست) (بقره: 78). آمده كه به امام صادق (ع) عرض شد: اگر آنها عوام بوده اند پس چاره اى جز اينكه آنچه را از علمايشان بشنوند همان را تورات بدانند، نداشته اند ، و چه فرق است ميان عوامِ ما كه از علما تقليد مى كنند و عوام يهود؟ فرمود: علماى ما و عوام ما از جهتى با آنها مشتركند و از جهتى مختلف، اما جهت اشتراك اينكه اگر عوام ما نيز بدانند كه علمايشان در ضبط احكام بى مبالاتند و در رعايت دينشان بى احتياط، آنها هم نمى توانند از چنين علمائى تقليد كنند، و اما جهت اختلاف آنها اينكه عوام يهود مى دانستند كه علمايشان از اينكه
حكمى را به غرضى از اغراض شخصيه تغيير دهند باكى ندارند و در عين حال به تعصب يهوديت از آنها تقليد مى كردند، و اگر عوام ما نيز از علماشان ; بدانند آنچه را كه عوام يهود از دانشمندانشان مى دانستند ، نمى توانند از آنها تقليد كنند، و اما هر يك از فقهاى ما كه خوددار و مواظب دينش باشد و بر خلاف هوا و هوس خود مشى كند و مولاى حقيقى خويش را مطيع باشد عوام مى توانند از او تقليد كنند، و اين صفت جز در بعضى از علماى شيعه يافت نشود ... (صافى: 36)

كرام خثعمى گويد: روزى امام صادق(ع) به من فرمود: «اى كرام بترس از رياست و از اينكه به دنبال اشخاص بيفتى. عرض كردم «رياست» را دانستم ولى مرادتان را از «به دنبال اشخاص افتادن» نفهميدم، در صورتى كه دو سوّم علمى كه دارم از اشخاص است! فرمود: مرادم اين نيست (كه از كسى كسب دانشى نكنى) بلكه مى گويم مبادا شخصى را كه حجت خدا (و معصوم) نيست نصب عين قرار دهى و (چشم بسته) هر چه را كه گفت از او بپذيرى. (بحار:2/83)

اما مرد كامل و مرد نيك ، كسى است كه هواى دل خود رابه دست دينش سپرده و نيروى خويش را به راه خوشنودى خدا صرف مى كند، ذلت در راه حق را به عزت ابدى نزديكتر داند از آن عزت كه در راه باطل به دست آيد ; وى به خوبى آگاه است كه تحمل مشقت در مدت كوتاه ، او را به نعمت جاويد مى رساند و كامرانى كوتاه مدت ، وى را به عذاب ابدى مى كشاند، چنين كسى مرد است و چه نيكو مردى! شما به چنين فردى اقتدا نموده از او پيروى كنيد و به وى بپيونديد كه دعاى او از درگاه حق رد نشود و خواسته هايش نزد خدا برآورده گردد. (بحار: 2 / 84)

تَقليد:

تَقليل:

تَقليم :

تَقَمُّم:

تَقَنُّع:

تَقنيع:

تَقَوُّل :

تَقوى:

تقوى نخستين پيام انبيا به امت بوده: (اذ قال لهم اخوهم نوح الا تتقون) و (اذ قال لهم اخوهم صالح الا تتقون) و (اذ قال لهم اخوهم لوط الا تتقون) و (اذ قال لهم اخوهم شعيب الا تتقون) و (و ان الياس لمن المرسلين اذ قال لقومه الا تتقون)(شعراء:106 ـ 177) و (صافات: 126) قرآن گاه تقوى را شرط نجات از دوزخ گيرد: (ثم ننجى الذين اتقوا) (مريم: 72) و گاه شرط فوز به بهشت برين : (و ازلفت الجنة للمتقين) (شعراء: 90) و گاه شرط قبولى عمل (انما يتقبل الله من المتقين)(مائده:3) و گاه موجب بركات و خيرات داند : (و لو ان اهل القرى آمنوا و اتقوا لفتحنا عليهم بركات من السماء و الارض)(اعراف: 96) و گاه مايه گشايش و رهائى از مشكلات : (و من يتق الله يجعل له مخرجا)(طلاق: 2) (و من يتق الله يجعل له من امره يسرا)(طلاق:4) (ان الله مع الذين اتقوا و الذين هم محسنون) (همانا خدا يار و ياور بيمناكان و نيكوكاران است). (نحل: 128) . (و لقد وصينا الذين اوتوا الكتاب من قبلكم و اياكم ان اتقوا الله) (ما به آنها كه پيش از شما كتاب بر آنها فرستاده شد و هم به شما ـ مسلمانان ـ سفارش اكيد نموديم كه از خطر عذاب پروردگار بيمناك باشيد). (نساء: 131)

«روايات مربوطه از حضرات

معصومين (ع)»

و فرمود: «بزرگى به تقوى است» .

و فرمود: «نزديكتر به من ، آن كسى است كه داراى تقوى باشد، هر كه باشد و در هر كجا كه باشد» . (كنز العمال: 3 / 89)

در وصيت آن حضرت به ابوذر آمده كه: «اى اباذر! بر تو باد به تقوى ; كه آن در رأس همه مطالب است» . و از آن حضرت است كه فرمود: «متقى ترين مردم كسى است كه سخن حق بگويد، به سودش باشد يا به زيانش» .

اميرالمؤمنين (ع) فرمود: «بر آن دل كه شيفته دنيا باشد حرام است تقوى در آن جاى گزيند» . (غرر)

امام سجاد (ع) فرمود: «قيامت زفاف متقين است» . امام صادق (ع) در پاسخ نامه دوستى چنين نوشت: «اما بعد تو را وصيت مى كنم كه همواره از (خشم) خدا برحذر باش ; زيرا خداوند تعهد نموده كه پرهيزكاران را از وضعى كه آنها را ناخوش باشد ، به وضعى منتقل سازد كه خواست
آنها بود و روزى آنها را از جائى فراهم كند كه آن را به حساب نمى آورده اند. و اين را بدان كه خداوند در مورد بهشتش فريب نخورد و جز به طاعت و فرمانبردارى از او كسى بدانچه كه در نزد اوست دست نيابد». (بحار: 70 / 282)

كتب ابو جعفر (ع) الى سعد الخير: «بسم الله الرحمن الرحيم، اما بعد، فانى اوصيك بتقوى الله، فإنّ فيها السلامة من التلف و الغنيمة فى المنقلب، إنّ الله ـ عز و جل ـ يقى بالتقوى عن العبد ما عزب عنه عقله، و يجلى بالتقوى عنه عماه و جهله، و بالتقوى نجا نوح و من معه فى السفينة، و صالح و من معه من الصاعقة، و بالتقوى فاز الصابرون و نجت تلك العصب من المهالك ... » . (كافى:8/52)

تَقَوِّى :

تقويم :

در عرف حاضر ، سالنامه را تقويم گويند.